Zijn zelfrijdende vrachtwagens veilig?

Op 7 mei 2016 was een zelfrijdende auto van het merk Tesla voor het eerst betrokken bij een dodelijk ongeval toen het Tesla-model S tegen een witte vrachtwagen botste terwijl de auto op de automatische piloot reed. De camera's van de auto hadden de witte vrachtwagen tegen de fel verlichte lucht niet herkend. De vrachtwagenchauffeur bleef ongedeerd, maar de bestuurder van het model S overleed.

Door het incident begonnen consumenten aan de hype rondom autonoom rijden te twijfelen, met name omdat het ongeval met een menselijke bestuurder makkelijk had kunnen worden voorkomen. Ondanks de miljoenen kilometers die de auto tijdens tests op de weg heeft afgelegd, groeide de bezorgdheid in de nasleep van Ubers recente dodelijke ongeval waarbij een vrouw om het leven kwam door een zelfrijdende auto toen zij 's nachts de straat overstak. Het is nog steeds onduidelijk of dit ongeluk door een menselijke bestuurder had kunnen worden voorkomen.

Desalniettemin vormen deze incidenten de aanleiding voor een groeiende behoefte naar een beter inzicht in hoe veilig zelfrijdende auto's zijn en tot op welke hoogte ze kunnen worden vertrouwd.

Autonome voertuigen: zijn ze veilig?

Om een beter inzicht in de veiligheid van autonome voertuigen te krijgen, kunnen misschien beter de alternatieve, door mensen bestuurde voertuigen worden bekeken waarover reeds een enorme hoeveelheid informatie is verzameld. Alleen al in de VS overlijden jaarlijks 4.000 mensen door ongevallen met vrachtwagens. Hiervan is 90% toe te schrijven aan menselijke fouten. Het dodental stijgt al snel naar 37.000 als ook personenauto's worden meegeteld en wereldwijd naar 1,3 miljoen mensen – dat zijn ruim 3.000 verkeersdoden per dag.

De discussie over de veiligheid van autonome voertuigen is dus alleen maar logisch binnen het kader van de vraag wat een uitstap uit deze technologie voor de verkeersveiligheid zou betekenen. Hoewel autonome voertuigen niet perfect zijn, maken zij in de meeste gevallen minder fouten en zijn ze dus veiliger dan menselijke bestuurders. Gezien het feit dat commerciële vrachtwagens eerder van zelfrijdende technologie zullen worden voorzien dan personenauto's – hoofdzakelijk vanwege de kostenbesparingen die dit voor bedrijven kan opleveren en het feit dat vrachtwagens voornamelijk of snelwegen rijden waar geen voetgangers of scherpe bochten te vinden zijn – onderzoeken wij hoe autonome vrachtwagens de veiligheid op de openbare weg al dan niet kunnen verhogen.

Hoewel technologische innovaties een grote bijdrage hebben geleverd aan de functionaliteit van autonome vrachtwagens, moeten bepaalde weersomstandigheden en menselijke gedragingen door sensoren en camera's worden geperfectioneerd. Een voorbeeld: fel zonlicht kan niet alleen de camera's verblinden, maar het voor hen ook lastig maken om een onderscheid te maken tussen witte voertuigen en een fel verlichte lucht, zoals blijkt uit het dodelijk ongeval met de Tesla in 2016. Daarnaast kunnen sneeuw en zand lasersensoren verstoren en is het voorlopig nog onmogelijk om met cameratechnologie de gezichtsuitdrukking van andere bestuurders of hun rollen (bijv. een lifter versus een bouwvakker) en hun te verwachten intenties te herkennen.

Desondanks wordt verwacht dat autonome vrachtauto's de wegen waarop zij rijden aanzienlijk veiliger maken voor de overige bestuurders. Een methode om dit te bereiken, is het zogenoemde platooning. Platooning betekent 'rijden in een peloton'. Hierbij rijden meerdere vrachtwagens dicht achter elkaar waarbij alle vrachtwagens via wifi, sensoren, GPS en camera's met elkaar zijn verbonden. Terwijl platooning de luchtweerstand en dus ook de brandstofkosten verlaagt, ligt het grootste voordeel op het gebied van de veiligheid op de weg. De voorste vrachtwagen in een peloton die door een mens wordt bestuurd, bepaalt het remgedrag, de snelheid en de richting en de rest volgt automatisch. Hierdoor kunnen geen menselijke fouten ontstaan en dus ook geen ernstige ongelukken op drukke snelwegen.

Dankzij het groeiende vertrouwen in autonome commerciële voertuigen, heeft Rio Tinto, een Australisch mijnbouwbedrijf, bijvoorbeeld onlangs aangekondigd dat het met zijn autonome vrachtwagens zonder ongevallen één miljard ton aan materiaal heeft getransporteerd en dat het bedrijf zijn vloot daarom eind 2019 zal uitbreiden van 80 naar 140 autonome vrachtwagens. Dit succes heeft andere spelers binnen de branche aangezet om soortgelijke investeringen te doen, zoals het Canadese mijnbouwbedrijf Suncor dat naar verwachting in 2019 zelfrijdende voertuigen in gebruik zal nemen, zodat “iedereen aan het eind van de dag veilig naar huis kan gaan.”

Het succes van autonome voertuigen kan niet alleen worden toegeschreven aan hun 360-graden-evaluatie, maar ook aan het simpele feit dat zij niet moe, dronken of afgeleid kunnen raken, zoals menselijke bestuurders. Consumenten geven vaak aan dat zij hun leven liever niet in handen van robots leggen. Maar is het zoveel veiliger om ons leven in de handen van andere mensen te leggen? Binnen de vrachtwagenbranche is gebleken dat autonome voertuigen tot nu toe betrouwbaarder zijn dan menselijk bestuurde voertuigen. Daarom durven bedrijven in deze technologie te investeren.

Zou dit in de toekomst ook voor personenauto's kunnen gelden? Als zich ongevallen blijven voordoen, waarschijnlijk niet. Maar naarmate de technologie en prestaties verbeteren, zal handmatig rijden geleidelijk aan worden gezien als een onnodig risico en het onderspit delven ten gunste van beter voorspelbare krachten achter het stuur.