Czym jest kabotaż?

Termin kabotaż odnosi się do przewozu towarów lub pasażerów pomiędzy lokalizacjami w obrębie tego samego państwa przez osobę lub spółkę spoza tego państwa. Słowo to pierwotnie odnosiło się do transportu towarów drogą morską, ale od tego czasu definicja kabotażu została rozszerzona na transport towarów i pasażerów drogą powietrzną, kolejową i drogową.

Można to inaczej ująć poprzez stwierdzenie, że w większości państw usługi transportowe muszą być świadczone przez podmioty z tego samego państwa, a nie przez zagraniczne firmy lub osoby.

Czym są przepisy kabotażowe?

W dzisiejszych czasach większość przepisów kabotażowych stosuje się do komunikacji samolotowej, a nie transportu kontenerów drogą morską. Samoloty z jednego państwa nie mają zezwolenia na wstęp do drugiego państwa, odbiór pasażerów lub towarów, oraz ich transport na terenie tego państwa. Ograniczenia dotyczą zwykle tylko transportu towarów lub pasażerów za opłatą ale czasami mają zastosowanie nawet wtedy, gdy nie jest pobierana żadna opłata.

Prawie żadne państwo nie zezwala na kabotaż lotniczy. Ze względów ekonomicznych, bezpieczeństwa lub bezpieczeństwa publicznego wolą one, aby to firmy zarejestrowane w obrębie tych państw były jedynymi wykonującymi prace i czerpiącymi zyski. W Europie natomiast wszystkie państwa będące członkami Unii Europejskiej mogą swobodnie poruszać się po swoich terytoriach i prowadzić wzajemną wymianę handlową.

Pomoc w przypadku katastrof

W Stanach Zjednoczonych zagraniczny przewoźnik lotniczy może przewozić pasażerów między punktami na terenie kraju tylko wtedy, gdy leży to w interesie publicznym. Dzieje się tak w przypadku zaistnienia jakiejkolwiek sytuacji nadzwyczajnej, która nie mieści się w normalnych warunkach, w jakich zazwyczaj prowadzona jest działalność gospodarcza. Nawet w takiej sytuacji zwykłe przepisy kabotażowe mogą być uchylone jedynie wtedy, gdy nie ma rozsądnej alternatywy i gdy odmowa przewozu prowadziłaby do niepotrzebnych trudności.

Dlaczego kabotaż jest ważny?

Oprócz transportu towarów, niektóre przepisy kabotażowe (nie w USA) dotyczą praktyk podatkowych, inwestycyjnych, celnych lub imigracyjnych. Przepisy prawne, które dany kraj zdecyduje się wprowadzić, mogą mieć na celu ochronę bezpieczeństwa narodowego, ochronę środowiska, tworzenie miejsc pracy lub ułatwienie posiadania statków. Spośród państw będących członkami ONZ 80% tych, które mają duże porty, posiada przepisy dotyczące kabotażu.

Celem przepisów kabotażowych jest zmniejszenie konkurencji dla produktów krajowych, sprawne pozyskiwanie krytycznych zasobów w czasie konfliktów, wzmocnienie potencjału narodowego, zachowanie bezpieczeństwa narodowego oraz tworzenie nowych miejsc pracy. Niestety, przepisy te nie zawsze przynoszą pożądane skutki.

Szczególnie w krajach rozwijających się przepisy dotyczące kabotażu są często stosowane bardzo luźno. Na przykład w Nigerii przepisy dotyczące kabotażu obowiązują od 2003 r., ale do 2017 r. Nigeria niemal nieustannie korzystała z odstępstw od kabotażu, wpuszczając do kraju statki, nawet jeśli nie spełniały one wymogów prawnych.

Problemem nie są jednak same przepisy kabotażowe, ale raczej ich wdrożenie.

Wcielenie przepisów kabotażowych w życie leży ostatecznie w interesie państwa, gdyż przepisy te mają na celu maksymalizację wartości branży spedycyjnej i pomoc w dystrybucji zysków tam, gdzie są one najbardziej potrzebne.

Właściwie wdrożone przepisy kabotażowe przynoszą korzyści wszystkim.